DİVAN EDEBİYATINDAN ÖNEMLİ KİŞİLER

KATİP ÇELEBİ
İyi bir eğitim görmüştür. Arapça - Farsçanın yanısıra Batı dillerinin kimilerini de öğrenmiştir. Tarih, coğrafya, askerlik, denizcilik, matematik tıp alanlarında eserleri vardır. Cihannüma adlı eserinde Japonya ve Irak ara­sında yer alan ülkelerin coğrafi ve tarihsel özellikleri üzerinde durmuştur. Fezleke’nin konusu , 17.yüzyılın tarihsel olayla­rıdır. Keşf üzzunun bibliyografya çalışmasıdır. Katip Çelebi‘nin kimi eserleri sade, kimileri ise orta düzyazı Özellikleri taşır.

NAİMA
Osmanlı Devletinin en önemli tarih yazarlarından biridir Naima. Kendi adıyla anılan ” Naima Tarihi” adlı eseriyle tanınır. Altı ciltlik bu eserde yazar 1591-1651 ara­sındaki olayları, oluş sırasına göre anlatmıştır. Dili çağdaşlarına göre daha sade olan sanatçı­nın eserinde zaman zaman süslü anlatıma da rast­lanır. Osmanlının en karışık dönemlerini tarafsız ve gerçekçi bir anlatımla yazmıştır.

SÜLEYMAN ÇELEBİ
Bursa’da Orhan Bey zamanında doğmuştur. Çocukluğunda iyi bir öğrenim görerek bilgili tavırlarıyla Padişah Yıldırım Beyazid’in beğenisini kazanmış ve yapımı 1399’da biten Ulu Cami’ye imam olarak görevlendirilmiştir. Rivayetlere göre Hazreti Muhammed’in diğer peygamberlerden çok farkı olmadığını dile getiren bir İranlı vaize üzülerek 6 yüzyıldır büyük bir içtenlikle okunan Mevlidi yazmıştır. Doğum tarihinin 1351, ölüm tarihinin ise 1422 olduğu tahmin ediliyor. Bursa’da Çekirge yolu üzerindeki mezarlığa gömülmüştür. Süleyman Çelebi (15.yüzyıl ), Hazret-i Mu­hammet’in diğer peygamberlerden üstün olduğunu kanıtlamak amacıyla asıl adı “Vesilet’ün Nejat” (Kurtuluş Yolu ) olan “Mevlit‘i yazmıştır.

AHMEDİ
(13. 14.yüzyıl), din dışı konuları işle­miştir. Divanı ile İskendername ve Cemşid ü Hurşit adlı iki mesnevisi vardır. Kendi dönemindeki şairleri büyük oranda etkilemiştir. Şiirleri dini konular veya temalar içermez. Ahmedi, Fars şiir biçimini Türkçe’ye uyarlamaya çalışmıştır, ancak Farsça mecazlar Türkçe’ye tam olarak uydurulamadığı için şiirlerinde düzenli ve güçlü mısra yapıları yoktur. Çoğunlukla yüksek zümreye (padişahlara) hitap eden eserleri vardır.

ŞEYH GALİP
( 18.YÜZYIL )
Mevlevi çevrelerinde yetişerek iyi bir eğitim gö­ren sanatçı, İstanbul’da yaşamıştır. Divan edebiyatının son ünlü şairidir. Şiirlerinde yeni imajlar yaratarak, giderek daralan Divan şiirinin ufkunu daha da genişletmiştir. Kalıplara boğulan Divan şiirine az da olsa yeni bir söyleyiş kazandırmıştır. Tüm şiirleri tasavvufi bir anlam taşır. Şeyh Galip‘in şiirlerini anlamak için tasavvuf terimlerini bilmek gerekir. Anlamları genellikle semboller, benzetmeler, çağrı­şımlar üzerine kurmuş, güzel söyletişten çok öz güzelliğine önem vermiştir. En ünlü eseri Hüsn ü Aşk allegorik bir öyküdür. Bu eserde tasavvufta Tanrı’ya giden yolun zorlukla­rını anlatmıştır. Heceyle yazılmış bir türküsü de olan sanatçı, şi­irlerini Divanı’nında toplamıştır.

NEDİM
NEDİM ( 18. YÜZYIL)
Gazelleri, kasideleri ve şarkılarıyla tanınan Nedim. İstanbul’da yaşamış, medrese eğitimi gör­müş. Arap ve Fars dili ve edebiyatını öğrenmiş, yıllar­ca müderreslik yapmıştır. Patrona Halil ayaklanması sırasında sarayın damından düşerek ölmüştür. Lale devri sanatçısı olan Nedim, şiirlerinde bu dönemin zevk ve eğlence yaşamını. İstanbul’un güzelliklerini anlatmıştır, Şiirlerinde din dışı konuları işlemiş, mesnevi türüne de ilgisiz kalmıştır. Halk şiirindeki türkü ve güzellemeleri andıran şarkı türünü Divan edebiyatına o kazandırmıştır. Hece ölçüsüyle yazılmış bir türküsü de bulunmakta­dır.
Nedim dili sadeieştirmiş. yerlileştırılmış; halk de­yimlerini kullanmıştır. Anlatıma senli benli bir hava vermiştir. Gazelde daha da başarılı olan Nedim, şiirlerine günlük yaşamını sokmuştur. Divan’ı vardır.

NABİ ( 17.YÜZYIL)
Urfa’da doğan Nabi, iyi bir medrese eğitimi gör­müş. 4. Murat zamanında İstanbul’a gelmiş, çeşitli devlet hizmetlerinde bulunmuştur. Didaktik tarzda yazdığı şiirleriyle tanınır. Döne­minin toplumsal çöküntülerini, siyasal karışıklıkları­nı, ekonomik bozukluklarını şiirine taşımıştır. Nabi, şiirle­rinde ahlakçı, eğitici, yol gösterici kimliği sezilir. Şiirlerinde düşünceyi söz sanatlarıyla süslemiş. Dir felsefe olarak belirgin bir biçimde ortaya koyma­ya çalışmıştır. Ona göre şiir açık. anlamlı ve aydın­latıcı olmalıdır.
Onda dinsel ve tasavvufi yan ağır basar. Divanının yanında Hayrıyye ve Hayrabat adlı iki mesnevisi ile Tuhfetü’l Haremeyn ( Kutsal Şehirle­rinden Hediyeler) adlı gezi yazısı vardır.